Było ich wiele. Wspaniałe Dziewczęta walczącej, powstańczej Warszawy - symbole największej ofiarności, poświęcenia i męstwa. sanitariuszki, łączniczki, przewodniczki. Ratowały rannych i trwały przy nich, wiedząc, że zginą, przenosiły pod ostrzałem rozkazy i meldunki, budowały barykady, transportowały broń, otaczały opieką ludność cywilną, zdobywały żywność, przeprowadzały kanałami...

Było ich wiele. Mogłyśmy wybrać nieliczne. Słynne - jak Krystyna Krahelska - Warszawska Syrena. Aktorki tak popularne, jak Danuta Szaflarska i Alina Janowska, o mało znanych kartach powstańczego bohaterstwa. Wpisane w literaturę i legendę - jak Krysia Wańkowiczówna z Ziela na kraterze. Brawurowe sportsmenki, jak 24-krotna mistrzyni Polski w narciarstwie - Barbara Grocholska.

I te, które tworzyły Szare Szeregi, pełniły ową szarą, bezgranicznie oddaną służbę w imię Katechizmu: "Życiem moim - Polska cierpiąca i walcząca, wiarą moją - Polska zwycięska i tryumfująca".

Najstarsza z naszych bohaterek to Matula Polskich Harcerzy - Zdzisława Bytnarowa - matka "Rudego" z "Kamieni na szaniec", najmłodsza to trzynastoletnia nieznana dotąd Haneczka.

Z listów, pamiętników, relacji bliskich, wspomnień towarzyszy broni- poznacie ich gniazda rodzinne, pracę, nau- kę, walkę, harcerskie dni, marzenia, miłości i nadzieje. Jest grono tych, które poległy, i tych, które cudem przeżyły. Pisano o nich wiersze i piosenki. Ich modlitwą były słowa Krysi Krahelskiej - naszej Syreny:

Poprzez ciemność i burzę daj nam iść najprościej,
Drogą do Nowej Polski- drogą do Wolności.

Pójdźcie z nimi tą drogą.

Kiedyś byli tylko cieniami na taśmie filmowej. Anonimowymi bohaterami kronik powstańczej Warszawy. Uśmiechnięty chłopak z apaszką w grochy na szyi, para, której ksiądz udziela ślubu, dziewczyna strzelająca z błyskawicy, szczęśliwy podporucznik dźwigający zdobyczną broń, pyzaty dzieciak gapiący się, jak starsi strzelają...

Dziś wiemy, że chłopak z apaszką to Stanisław Firchał, który właśnie wymknął się kanałem z płonącego Starego Miasta. Młoda para to Bill i Lili Biegowie, którzy wzięli ślub, bo, jak mówią: "Przecież jutro mogliśmy już nie żyć". Dziewczyna to Wanda Traczyk-Stawska, która w czasie okupacji wręczała skazanym za kolaborację wyroki śmierci. Podporucznik to Witold Kieżun, jeden ze zdobywców komendy policji i kościoła św. Krzyża na Krakowskim Przedmieściu. Mały powstaniec to Olek Zubek, który zaczął Powstanie w oddziale, który nie miał broni.

Ich nazwiska i losy poznaliśmy dzięki akcji "Rozpoznaj" zorganizowanej przez Muzeum Powstania Warszawskiego. Ich twarze możemy oglądać w "Powstaniu Warszawskim" - pierwszym na świecie dramacie wojennym bez fikcji. Teraz Iza Michalewicz i Maciej Piwowarczuk opowiedzieli ich przedwojenne, wojenne i powojenne historie - niesamowite i prawdziwe jednocześnie.